Η τετραετία 2015-2019 ήταν περίοδος που η γενιά μου έζησε τι εστί κυβερνώσα Αριστερά. Παρ’ότι εκ των υστέρων η εμπειρία μοιάζει απογοητευτική και αποτυχημένη στους περισσότερους από εμάς, είναι σαφές πως τα επιτεύγματα εκείνης της περιόδου τα βλέπουμε εκ των υστέρων, τα λησμονούμε και γελάμε με τα χάλια της χώρας και το ζόφο που μας βρήκε.
Η αποτυχία που σημειώθηκε στις εκλογές του 2023, και μας καταρράκωσε, ήταν αποτέλεσμα και των κακών στιγμών που υπήρξαν την περίοδο 2015-2019 αλλά κυρίως δυο φαινομένων που θα προσπαθήσω να αναλύσω. Της παντοκρατορίας της ΝΔ ακόμα και όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν κυβέρνηση, πόσο μάλλον όταν ήταν η ίδια, απο τη μία, και των εκκωφαντικών λαθών (αυτογκολ) της περιόδου 2019-2023 κατά την περίοδο της πολύ κακής αντιπολίτευσης.
Και πριν καν ξεκινήσω να τα αναλύω, να αναφέρω αμέσως πως την περίοδο 2019-2021, τα 2 πρώτα χρόνια της πανδημίας με τα lockdown δηλαδή, όσο και να ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο δυνατός και αν ένιωθε, δεν μπορούσε να κάνει καμία αντιπολίτευση καθώς το μήνυμα του, ο αντίλογος του, δεν μπορούσε να περάσει στην κοινωνία ούτε με φυσικό τρόπο, καθώς ήμασταν κλεισμένα στα σπίτια μας και ήταν παράνομο να κυκλοφορούμε χωρίς σοβαρό λόγο στους δρόμους και να συναθροιζόμαστε, όσο και με τηλεοπτικό τρόπο, καθώς τα τηλεοπτικά μέσα μετέδιδαν μόνο τις οδηγίες προφύλαξης από τον covid τις οποίες είχε επιμεληθεί η κυβέρνηση και χειριζόταν η κυβέρνηση, και κατ ουσίαν είχαν μετατραπεί σε κρατικά μεταδιδόμενο τρόμο, ως το μόνο ουσιαστικό μέσο αποφυγής μετάδοσης μιας ασθένειας.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα σχεδόν από την αρχή. Μέχρι το 2012 όπου και ο Αλέξης Τσίπρας εκφώνησε την ατάκα “μας ενδιαφέρει το περιεχόμενο της εξουσίας”, ο χώρος της ανανεωτικής αριστερας αποτελούνταν από δημοσιογράφους, καλλιτέχνες, καθηγητές πανεπιστημίου, ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους, και το είδος της αντιπολίτευσης του εξαντλούταν στη διαμαρτυρία μεν, χωρίς λαϊκισμούς δε. Αποτελούσε δηλαδή το αξιόπιστο ιδεολογικό/σοσιαλιστικό αντίβαρο σε ένα καταρρέον (κυρίως από τα φαινόμενα διαφθοράς) ΠΑΣΟΚ.
Την περίοδο 2012-2015 κατέρρευσαν τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας (ΝΔ + ΠΑΣΟΚ) λόγω των τρομακτικά αντιλαϊκών επιλογών τους, η κοινωνία έφτασε στα όρια της επιβίωσης σε πολύ μεγάλο ποσοστό, η χώρα έχασε το 1/4 της παραγωγής της, η νέα γενιά αναγκάστηκε να μεταναστεύσει και ο ΣΥΡΙΖΑ με τη νιότη του, την αφθαρσία του, την αγωνιστικότητα του, και τη χαρισματικότητα του Αλέξη Τσίπρα, κατάφερε να κερδίσει τα πλήθη μοιράζοντας ελπίδα. Και καλά έκανε.
Μόνο που η διαχείριση του κράτους απαιτεί περισσότερο τεχνική γνώση και εμπειρία παρά μεγαλείο ψυχής και περίσσευμα έμπνευσης. Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο 2015-2019 ο ΣΥΡΙΖΑ κλήθηκε να κυβερνήσει σε ένα εντελώς ναρκοθετημένο πεδίο τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, αλλά και με πολύ περιορισμένη, αν όχι καθόλου, εμπειρία, και στοιχεία επαγγελματισμού.
Επίσης η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν διαρκώς σε μια διελκυστίνδα ανάμεσα στις ιδεολογικές καταβολές του χώρου και στην σκληρή μνημονιακή πραγματικότητα. Δυστυχώς το εγχώριο σύστημα διοίκησης απαιτεί μεγάλη γνώση των τεχνικών πτυχών της διακυβέρνησης (νομοθετικό πλαίσιο και οικονομικές δυνατότητες) και δεν είναι καθόλου φιλικό σε ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες που κατ΄ ουσίαν και αναμενόμενα, διαταράσσουν αυτό το πλαίσιο.
Αυτό πρακτικά σημαίνει μια πληθώρα αποτυχιών. Ζητήματα που θεωρούσε η κυβέρνηση πως μπορούν να εφαρμοστούν όπως η φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου (συμπεριλαμβανομένου και του ναυτιλιακού), η μονιμοποίηση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών, ο εκδημοκρατισμός των σωμάτων ασφαλείας, ο εξορθολογισμός των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, ο επενδυτικός/αναπτυξιακός ρόλος των τραπεζών, ο εξορθολογισμός των προμηθειών των νοσοκομείων, η χρηστή διαχείριση των οικονομικών των αθλητικών σωματείων και των πολιτιστικών φορέων, η κατάργηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, η διάκριση των αρμοδιοτήτων και του ταμείου της Εκκλησίας από αυτές της κεντρικής διοίκησης του κράτους, χτυπούσαν διαρκώς στον “τοίχο” της έλλειψης εμπειρίας, της περιορισμένης γνώσης του νομοθετικού πλαισίου και των οικονομικών δυνατοτήτων όπως βεβαίως και στην έντεχνη άρνηση της δημόσιας διοίκησης να προωθήσει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση ήταν ικανή να διαταράξει το status quo.
Την ακινησία αυτή της δημόσιας διοίκησης η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο ανέχτηκε αλλά πολλές φορές υποστήριξε κιόλας, ελπίζοντας, μάταια βέβαια, σε εκλογική στήριξη μέρους της γραφειοκρατίας του δημοσίου.
Δεν γνωρίζω τι θα συνέβαινε αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούσε μια πραγματική μεταρρύθμιση που θα στόχευε στην εκκαθάριση των άχρηστων και διεφθαρμένων στοιχείων της δημόσιας διοίκησης και στην πολύπλευρη στήριξη όσων λειτουργών του δημοσίου κοπιάζουν καθημερινά για το κοινό καλό, γνωρίζω όμως πως αυτή η μεταρρύθμιση δεν ήταν ποτέ στο πρόγραμμα. Και ο εξορθολογισμός του Δημοσίου είναι εντελώς αναμενόμενο να μην υπάρχει σε καμία ατζέντα των κατεστημένων κομμάτων αλλά σε μια πολιτική δύναμη που εντάσσει εαυτόν στη ριζοσπαστική αριστερά, θα έπρεπε να είναι.
Ας έρθουμε σε πιο συγκεκριμένα παραδείγματα της αποτυχίας. Ειπαμε πως ουσιαστικά είναι η παντοδυναμία της ΝΔ και τα αυτογκόλ του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά τι εννοούμε:
Η Παντοδυναμια της ΝΔ
Πρόκειται για ένα κόμμα με εμπειρια εξουσιας και ισχυρό budget. Αυτό σημαίνει πως έχει ταυτόχρονα την ικανότητα να ελέγξει την εξουσία πράγμα που είδαμε με το νόμο για το επιτελικό κράτος και την ΕΥΠ όπως έχει και τα χρήματα για να αγοράζει τους Γκρήνμπεργκ.
Σημαίνει επίσης πως έχει γρήγορα αντανακλαστικά που τα είδαμε σε φαινόμενα οπως πάτσηδες, τέμπη, κρικέτοι, πανεπιστημιακή αστυνομία. Σημαίνει πως είναι έτοιμη να τα βάλει ακόμα και με “δικούς της” όπως η εκκλησία/ιεραρχία στα λοκνταουν, το χαμόγελο του παιδιού, οι παραβιάσει στη μυκονο. Χρήματα επίσης, πέρα από τα υπέρογκα δάνεια που μας έχει φορτώσει, σημαίνει και υγιή δημοσια ταμεια (το περίφημο μαξιλάρι) και οι μεγαλες δυνατοτητες παρεμβασεων από Ταμείο ανάκαμψης, τα οποία τα έκανε όλα ευκαιρία για deals και αναθέσεις σε φίλους. Αυτές οι αναθέσεις που δυστυχώς δεν είχαν την ίδια κακή τύχη όπως του ΣΥΡΙΖΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν εξετάστηκαν καθόλου δηλαδή ως προς τη νομιμότητα τους, κατέληξαν ένα απίστευτο και αλόγιστο μοίρασμα χρημάτων σε κολλητούς, το οποίο πέρα από το σκέλος της διαφθοράς, δημιουργεί και συντηρεί θέσεις εργασίας, δηλαδή κάνει πολλούς ανθρώπους ευτυχισμένους επειδή μετά από πολύ καιρό έχουν δουλειά.
Και εδώ είναι ώρα να τεθεί το θέμα της οικονομίας που βρισκόταν σε ανάπτυξη, όσο και αν ο ΣΥΡΙΖΑ πίστευε ή διαλαλούσε πως η χώρα πάει από το κακό στο χειρότερο. Αυτό επίσης σήμαινε μια διαφορετική κοινωνία πιο ατομοκεντρική που δεν την νοιαζει καθολου πια το δράμα των προσφύγων, το αντίθετο, τους βρίσκει εμπόδιο στην ανάπτυξη της, μια κοινωνία που επενδύει σε SUV, δεν θέλει να μορφωθούν όλα τα παιδιά (ΕΒΕ), δεν την νοιάζει για τις γυναικοκτονίες, για τις εργασιακές συνθήκες.
Η ΝΔ ως ένα κόμμα με διασυνδεσεις στο κράτος, στο βαθύ κράτος, στους δικαστικούς, στην ΕΕ, ακόμα και στο ΠΑΣΟΚ το οποίο λειτουργεί υποχείριο και δεξαμενή στελεχών, είναι αλήθεια πως ακόμα και με κυβέρνηση συριζα, ήξερε καλύτερα τι γίνεται στα Υπουργεία χάρη στους δικούς της ανθρώπους.
Κατά την προεκλογική περίοδο έκοψε, χάρη στις διασυνδέσεις της με τους δικαστικούς, κάθε μπογδάνο, κασιδιάρη, κόμμα ρωζ-μοβ, που θα μπορούσε να της αφαιρέσει ψήφους. Έλεγε στον Άρειο Πάγο τι να κάνει την ίδια στιγμή που έστησε ειδικό δικαστήριο για τον Παπαγγελόπουλο και τον Παππά χωρίς στοιχεία. Επίσης όποια ανεξάρτητη αρχή δεν συμμορφωνοταν την άλλαζε όπως έκαναν με την ΑΑΔΕ και τηνΕπιτροπή Ανταγωνισμού.
Οι αθροες και χωρίς έλεγχο κρατικές ενισχύσεις, κατ ουσίαν έργα σε φιλους και γνωστούς, ξεκίνησαν κατά την πανδημια και κορυφώθηκαν με την χωρίς όριο χειραγώγηση των ΜΜΕ. Οι παραδοσιακοί δεσμοί της οικογένειας μητσοτάκη με τους καναλάρχες μετουσιώθηκαν σε φοροαπαλλαγές που σχεδόν κανείς δεν πήρε χαμπάρι, μετέτρεψαν όμως το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο σε μονοφωνικό υπέρ της ΝΔ.
Ας έρθουμε όμως και στα αυτογκόλ ΣΥΡΙΖΑ.
Η ανικανοτητα των στελεχων του να υπερασπιστούν το ίδιο το έργο της κυβέρνησης τους την προηγούμενη περίοδο, όπως το ΕΚΑ, η διαπραγμάτευση για το χρέος, τα ταμειακά αποθέματα, οι οδικοί άξονες για την Πάτρα και τα Ιωάννινα, η καθολική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, το μεταφορικό ισοδύναμο για τους νησιώτες, το πρόγραμμα υποτροφιών στην Ανώτατη Εκπαίδευση, ακόμα και το σκεπτικό πίσω από τις τηλεοπτικές άδειες, ήταν μνημειώδης και κατ ουσίαν υπονομευτική.
Η εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ με τις πλάτες στους δημοσίους υπαλλήλους αντί να συσπειρώσει κόσμο γύρω του, τον έδιωχνε.
Επιπλέον, η απίστευτη πολυφωνία που υπήρχε στο εσωτερικό του κόμματος έβγαινε και προς τα έξω σε κάθε μορφή, ουσιαστικά παρουσιάζοντας ένα κόμμα χωρίς συνοχή, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς πυξίδα. Η κοινωνία εν έτη 2020 δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να παρακολουθεί τις διενέξεις σε ένα κλειστό κόμμα συνταξιούχων του ΚΚΕ Εσωτερικου πού έμαθαν την πολιτική στις λεωφόρους της μεταπολίτευσης και εκεί την άφησαν.
Το κλειστό κόμμα αυτό δεν προώθησε καθόλου τα στελέχη της νεας γενιάς. Ένα απίστευτα άξιο λόγου ανθρώπινο δυναμικό, επιστήμονες με αριστερή στράτευση και εξειδικευμένη γνώση, που κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης είχαν συνήθως θέσεις ειδικών ή γενικών γραμματέων, τόσο στην περίοδο της αντιπολίτευσης όσο και στα ψηφοδέλτια, ήταν εξαφανισμένοι. Το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με αυτό του ΠΑΣΟΚ ήταν ένα ψηφοδέλτιο από boomers.
Ένα ακόμα τραγικό λάθος ήταν πως η κομματική ηγεσία δεν ασχολήθηκε με τους “νέους επιστήμονες του εξωτερικού”. Δεν τους κάλεσε να την πλαισιώσουν, δεν ανακοίνωσε πρόγραμμα που να τους αφορά, δεν τους ανέδειξε παρά μόνο με ένα μόνο πρόσωπο, καταξιωμένη επιστήμονα που εμφανίστηκε τελευταία στιγμή στο Επικρατείας. Το κόμμα των συνταξιούχων είχε βεβαιως και οργανωτική στασιμότητα. Τα νέα μέλη που εγγράφησαν μέσω i-syriza δεν τα έκανε τίποτα και έτσι όταν χρειάστηκε, στις εκλογές για παράδειγμα, δεν είχαν κόσμο να τρέξει στις γειτονιές, δεν είχαν καν γραφείο τύπου τις μέρες των εκλογών!
«Είναι γεγονός ότι δεν είχαμε την πλήρη εικόνα για τις κοινωνικές μετατοπίσεις και για τον τρόπο που το σύνολο του εκλογικού σώματος σκέφτεται και συμπεριφέρεται. Πολλές φορές σε ξεγελούν τα social media».
Αλέξης Τσίπρας, Καθημερινή, 11/6/2023
Το σημαντικότερο όμως είναι πως δεν έκανε αντιπολίτευση στα περισσότερα ζητήματα που η ΝΔ ήταν επικοινωνιακά πιο ισχυρή. Μιλάμε για ανυπαρξία αντιπολίτευσης σε εξωτερική πολιτική (οι πρέσπες ήταν η μόνη επωδός σε κάθε ζητημα, και κάποια στιγμή σε ομιλία του Τσίπρα εμφανίστηκε ο φράχτης ως μέσο άσκησης εξωτερικής πολιτικής!
Η αντιπολίτευση στην ψηφιακή πολιτική ήταν ανυπαρκτη. Ο αρμόδιος για την θεματικη της ψηφιακής μετάβασης βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε κάνει ούτε μια ερώτηση στον χιλιοδιαφημισμένο υπουργό golden boy της κυβέρνησης, παρά μόνο για τη δράση του στα ταχυδρομεία. Ευτυχώς ο λαός τον έστειλε σπίτι του. Ανύπαρκτη και η αντιπολίτευση στους τομείς “δικαιοσύνη και κράτος δικαίου” όπου ο εκσυγχρονισμός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης με εμπλουτισμό των γνώσεων των δικαστών, σύγχρονες υποδομές και ψηφιακές υπηρεσίες, δείκτες απόδοσης με βάση διεθνή πρότυπα ηταν λέξεις γνωστές στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, απούσες όμως από το δημόσιο λόγο του. Αντ’ αυτού γινόταν αντιπολίτευση σε εξ αρχής χαμένες υποθέσεις όπως η περίπτωση της κυρίας Θάνου.
Όπως αποδέχτηκε και η Εφη Αχτσιόγλου, το κόμμα συνέχισε τον κινηματικό λόγο ενω η κοινωνία έχει περάσει σε νεο-εκσυγχρονιστικό φάσμα και ζητά περισσότερο απτά αποτελέσματα παρά ελπίδα. Οι ασκήσεις αντιπολίτευσης τύπου πολάκη-ακριβοπούλου ήταν καλές σε περίοδο μνημονιων με τον κόσμο στα κάγκελα. Και μια δυστυχής μεν, ουσιώδης όμως παρέμβαση με απτά αποτελέσματα ήταν τα χιλιάδες επιδόματα, market pass, evoia pass, oil pass του Μητσοτάκη.
Τέλος τέλος η εμμονή με την απλή αναλογική. Ο ΣΥΡΙΖΑ που μιλούσε ασταμάτητα για προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας, ακουγόταν σαν τον τρελό του χωριού που λέει πως θα παντρευτεί την κόρη του προύχοντα, όταν τα όμορα κόμματα του είχαν ρίξει από τις πρώτες μέρες χυλόπιτα, και βεβαίως έφτασε όλη χώρα να τον χλευάζει.
H επόμενη μέρα, για την αξιωματική αντιπολίτευση, οφείλει να ειναι είναι γεμάτη φως όχι λόγω φωτεινών προσώπων αλλά λόγω εμμονής με την ειλικρίνεια, και τον ρεαλισμό που απαιτεί η υπόθεση της κοινωνικής δικαιοσύνης, απαιτεί τεκμηριωμένη αντιπολίτευση και διαρκή σύνδεση με τα κοινωνικά δρώμενα.
Leave a comment